> Zygmunt Ryznar - Cisza

Sound of silence

PASSING INTO the SILENCE - PRZEJŚCIE DO KRAINY CISZY

what we are living for
This site belongs to the website collection of dr.Zygmunt Ryznar
last update: 25 February  (luty)  2024

Jorge Manrique (1440-1479)   Coplas por la Muerta de su Padre
Original (Esp):
"Nuestras vidas son los rios
Que van a dar en la mar
Que es el morir
English:
Our lives are the rivers
That flow into the sea
Which is death


Z inspiracji Antoine'a de Saint-Exupéry'ego  
Tylko w ciszy myśl wypuszcza pędy oraz wyrasta prawda.

Now, everywhere I am talked to by silence
....
This is why you were born: to silence me.
Cells of my mother and father, it is your turn
to be pivotal, to be the masterpiece.
....
I think I can remember being dead. .....
in a short time you will be here (on the earth) again.
And in the time between
....
It’s natural to be tired of earth,
When you’ve been dead this long,
you’ll probably be tired of heaven.
....
You who do not remember
passage from the other world
I tell you I could speak again: whatever
returns from oblivion returns
to find a voice
....
from the center of my life came
a great fountain, deep blue
shadows on azure seawater.
Louise Glück - Nobel Prize 2020

Wszystko zgaśnie w jednej chwili.
Słownik przyswajany od kołyski po łoże śmierci przestanie istnieć.
Nastanie cisza bez żadnego słowa, aby ją opowiedzieć.
Z otwartych ust nie wyjdzie już nic.Ani „ja”, ani „mnie”.
Język zaś będzie w dalszym ciągu przekładał świat na zdania.
Annie Ernaux - Nobel Prize 2022 ("Lata")


Bądź
  Tym co łączy
  Tych co odeszli
  z Tymi co będą

Cisza czasem powie
więcej niż wołanie głośne

wyrazi niewysłowialne
niedżwiękowalne
ale TO najważniejsze ...

   Patrz jednako
Na życie i śmierć
Nie zatrzymuj konia, jedź.  
(1865-1939
Cast a cold eye
on life, on death,
Horseman,pass by.
W.B.Yeats

   Wszystkie nasze dni wczorajsze świecą pochodniami
we mgle wzdłuż drogi do śmierci.

(Aldoux Huxley)

   Jak słodko pozbywa się nas czas
kiedy idziemy ramię w ramię
przez Most Drobnostek...

Jakże słodki wydaje się czas
kiedy jest już za późno
i nie trzeba wpatrywac się
w jej biodra rozkołysane
na drodze do zamierającej wyobraźni...

Goniłem za Ciałem
co gnało też za mną
Tęsknota jest portem
a śmierć moim żaglem.
(Leonard Cohen "Księga Tesknoty")



   Wówczas dopiero będziemy szczęśliwi,
kiedy uświadomimy sobie swoją rolę,
choćby najskromniejszą.
Wówczas dopiero będziemy mogli żyć w spokoju
i umrzeć w spokoju,
gdyż to, co daje sens życia,
daje także sens śmierci.
(Antoine de Saint-Exupéry - "Ziemia planeta ludzi")

   Jak kroplę czuć na wardze smak każdej cichej chwili
      
(z wiersza "Szczęście" Jarosława Iwaszkiewicza)
   "Szukaj mego śladu w powietrzu i na fali,
a jeśli o mnie na fali i w powietrzu nie słychać,
to znadź mnie w sercu Twoim."

(Juliusz Słowacki w przedmowie do "Balladyny")

"Jeżeli kochasz kogoś i możesz być dla niego kimś lub czymś --- przedmiotem wzajemnego ukochania, przyjacielem, opiekunem, dobroczyńcą wreszcie, nawet po prostu tylko kimś pomocnym, i choćby w ukryciu pomocnym, o, wtedy masz mocny uchwyt, dlaczego warto istnieć i działać."
(T.Kotarbiński "Medytacje o życiu godziwym")

" Życie jest pociągiem (a nie stacją), zwanym czasem i przestrzenią, w którym przesiadamy się z wagonu do wagonu i który zatrzyma się z nieznanych powodów" (na podstawie Paul Coelho "Alef")

'Śmierć mnie ściga, ucieka życie: naucz mnie czegoś przeciwko temu. Spraw, bym ja nie uciekał przed śmiercią, by życie nie uciekało ode mnie. Zachęć do walki z trudem, dodaj cierpliwości wobec tego co nieuniknione. Rozszerz mi ciasne granice czasu. Naucz, że dobro życia nie polega na jego długości, lecz na użytku z niego, bo może się zdarzyć, że ktoś długo żył, niewiele przeżył'. (Seneka "Myśli")

"Największym darem jest to, że nie żyjemy wiecznie. To sprawia,że stajemy wobec sensu naszej egzystencji." (Bernie Siegel "Żyć, kochać, uzdrawiać")

   "Niemożliwe, żebym umarł dopóki nie sięgnę"
Cz.Miłosz - "Wiersze i ćwiczenia"

   "Życie i śmierć to dwie strony tego samego medalu"
Powszechny w czasach pogańskich taniec śmierci związany był głównie z uroczystościami pogrzebowymi, ale też z kultem płodności i odrodzenia.

   "Przemijanie nie zabija, lecz otwiera na życie"
Z.Ryznar (pod wpływem dzienników Maxa Frischa)

   "Nie płacz, że się skończyło.Ciesz się, że się wydarzyło."
(Gabriel Garcia Marquez)


Z.Ryznar "wiosna"

Siebie odnajdziesz nie w tłumie lecz w ciszy

Słuchaj mój synu- to cisza.
falowana cisza,
taka cisza, gdzie drzemią doliny
i cisza, która wreszcie pochyla czoło ku ziemi.
(Federico Garcia Lorca)

'Listen to the silence,' said Margarita to the master, the sand rustling under her bare feet. ' Listen to the silence and enjoy it. Here is the peace that you never knew in your lifetime. Look, there is your home for eternity, which is your reward. I can already see a Venetian window and a cllimbing vine which grows right up to the roof. It's your home, your home for ever. In the evenings people will come to see you--people who interest you, people who will never upset you. They will play to you and sing to you and you will see how beautiful the room is by candlelight. You shall go to sleep with your dirty old cap on, you shall go to sleep with a smile on your lips. Sleep will give you strength and make you wise. And you can never send me away-- I shall watch over your sleep.' So said Margarita as she walked with the master towards their everlasting home.
(Michaił Bułhakow - Master and Margarita)
– Слушай беззвучие, – говорила Маргарита мастеру, и песок шуршал под ее босыми ногами, – слушай и наслаждайся тем, чего тебе не давали в жизни, – тишиной. Смотри, вон впереди твой вечный дом, который тебе дали в награду. Я уже вижу венецианское окно и вьющийся виноград, он подымается к самой крыше. Вот твой дом, вот твой вечный дом. Я знаю, что вечером к тебе придут те, кого ты любишь, кем ты интересуешься и кто тебя не встревожит. Они будут тебе играть, они будут петь тебе, ты увидишь, какой свет в комнате, когда горят свечи. Ты будешь засыпать, надевши свой засаленный и вечный колпак, ты будешь засыпать с улыбкой на губах. Сон укрепит тебя, ты станешь рассуждать мудро. А прогнать меня ты уже не сумеешь. Беречь твой сон буду я. Так говорила Маргарита, идя с мастером по направлению к вечному их дому,....
(Михаил Афанасьевич Булгаков - "Мастер и Маргарита")

"O bogowie, o, bogowie moi! Jakże smutna jest wieczorna ziemia! Jakże tajemnicze są opary nad oparzeliskami! Wie o tym ten, kto błądził w takich oparach, kto wiele cierpiał przed śmiercią, kto leciał ponad tą ziemią dźwigając ciężar ponad siły. Wie o tym ten, kto jest zmęczony. I bez żalu porzuca wtedy mglistą ziemię, jej bagniska i jej rzeki, ze spokojem w sercu powierza się śmierci, wie bowiem, że tylko ona przyniesie mu spokój."
(Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata))

Cisza

Kiedy jestem sama
przychodzi cisza
kosmatymi łapami 
łazi po ścianach
Ociera się o słoneczniki
w dzbanku
Kładzie się przy mnie
Szepce
Jesteś sama
Nie masz pieniędzy
Znowu nie spałaś
całą noc 

Idź do diabła 
mówię
    A ona siada
    glinianemu kogutowi na ogonie
    i śmieje się
Jest miękka i słodka
jak zapach gazu
    nie zostawiaj mnie z nią
    długo sam na sam
(Małgorzata Hillar)


Alone ... The word is life endured and known.
It is the stillness where our spirits walk
And all but inmost faith is overthrown.
Siegfried Sassoon


Milena Ryznar-Żak
Milena Ryznar-Żak 'Niepokoje'


  Nie wchodź nagle
  do mego pokoju

  Zobaczysz niemego
  i skrępowanego
  świadka miłości
  którą zwycięża śmierć

 ( Różewicz T.)



"Życie wieczne to nie jakieś inne życie: to właśnie to życie, które żyjesz."
Fryderyk Nietzsche

"Nie człowiek wymyślił śmierć. Nie Bóg wymyslił śmierć. To pomysł diabła. Bóg wymyślił zycie. Wymyślił miłosć, która z życia się bierze i z której zycie się bierze." (Ks.Tischner)

Jeśli ta ciągłość [życia] jest jak ciągłość melodii – to przerwa w niej jest jak przestrzeń między dźwiękami, jak zakłócające ciągłość pęknięcie, jak ciche miejsce, cisza, co nie da się ująć w słowa, zorganizować w znaczenia. (Krzysztof Michalski - "Cisza śmierci" )

"Jesteśmy jak psy obsikujące uliczne hydranty. Zatruwamy wody gruntowe toksycznymi sikami, znacząc wszystko jako MOJE w żałosnej próbie przetrwania własnej śmierci." (John Green - "Gwiazd naszych wina" )

"Człowiek nigdy bardziej nie jest czynny niż wtedy, kiedy niczego nie robi,
i nigdy nie jest mniej sam, niz wtedy kiedy jest sam ze sobą."
(Hannah Arendt - "Kondycja Ludzka")

Zrobiła się wielka cisza, w której każdy dźwięk wybucha piorunem.
Jej słowa wciąż żyły, ale już roztapiały się w ciszy. Jak słowa tych, którzy tam poszli,
i już są tylko treścią, a coraz mniej dźwiękiem, wyrazem...
Teraz możemy iść w świat jak ziarnka maku, które wiatr wydarł z pękniętej makówki.
Nie ma już miejsca, w które moglibyśmy wrosnąć.
Jesteśmy wiecznym, skrzydlatym nasieniem, aż wreszcie urośniemy w drzewo.

(Jan Dobraczyński - "Listy Nikodema")

"Popłyniemy nieostrożnie w zapomnienie
tylko płakać będa zostawione przez nas
nasze cienie"

(z wiersza K.Baczyńskiego)

Wszyscy jesteśmy tymi, co robią swoje i przemijają, zdążając w tajemnej misji daleko, na pełne morze.
Idziemy ku pełnemu morzu, ku wietrznej swobodzie i bezdrożnym szlakom. Przygasa światło za światłem.
Zmierzamy ku wielkim przestworzom przyszłości.

( H.G.Wells "Tono-Bungay")

„Życie ma sens tylko dlatego, że musimy umierać”
życie wieczne życie bez końca jest byciem bez sensu
światłem bez cienia echem bez głosu. (Tadeusz Różewicz)

Sprawy gwałtowne trwają krótko,
lecz ich odgłosy powracaja jak fale z bezkresnej dali.
Uderzenia fal są tym mocniejsze, im bliżej jesteśmy DNIA OSTATNIEGO...
(Z.Ryznar)

"popycham ludzi rzeczy popędzam .
skracają mi się skracają
aż ich nie ma
biada mojej uwadze krótkostki życia"
(Miron Białoszewski )

Było, minęło.
Było, więc minęło.
W nieodwracalnej zawsze kolejności,
bo taka jest reguła tej przegranej gry.
Wniosek banalny, nie wart już pisania,
gdyby nie fakt bezsporny,
fakt na wieki wieków,
na cały kosmos, jaki jest i będzie,
że coś naprawdę było,
póki nie minęło,
nawet to,
że dziś jadłeś kluski ze skwarkami.

(Wisława Szymborska-Metafizyka)

Chodzę w niej jak w płaszczu za dużym na mnie - wiejąc
szerokimi rękawami i ciągnąc poły po ziemi szeleszczącej
jak blacha.
(Zdzisław Stroiński-O śmierci)

Ludzie odlatują jak samotne ptaki - w pojedynkę i w nieznane. (Zygmunt Ryznar)

"A wszystko zmierza ku temu, by pod KONIEC miec wrażenie, że się wypłynęło
na bardzo rozległy krajobraz. Pełen światła i powietrza."
(Andrzej Żuławski)

Wyobraź sobie, że wychodzisz z ciemności i o świcie lekko podążasz -
a właściwie płyniesz - ścieżką ku łąkom w kolorze nieba.
(Zygmunt Ryznar)

"Śmierci nie ma - jest tylko wielki skok w nieskończoną miłość" (z filmu "ONO" M.Szumowskiej)
"Nie wiem, czy życie jest potężniejsze od śmierci. Miłość pokona jedno i drugie." (Tristan do Izoldy)

'Kto nie idzie ku życiu, idzie ku śmierci" (z filmu "Przypadek Craiga")

Człowiek jest jedynym zwierzęciem, które ma świadomość śmierci.
Jednakże instynkt życia jego jest tak mocny,
że praktycznie nie zaprząta sobie tym uwagi.
Pod tym względem jest podobny do ryby głębinowej, wyrzuconej na brzeg.

( pod wpływem lektury dzienników F.Mauriaca)

"Śmierć czeka nas wszystkich. I tak ma być, to najlepszy wynalazek życia.
Śmierć przeobraża życie. Usuwa starych, by dali miejsce nowym.."

( Steve Jobs)

"Każdy myśli o tym, by zmienić świat, ale nikt nie myśli o tym, by zmienić siebie. "
(Lew Tołstoj )
"Pragnąłem zmienić świat. Doszedłem jednak do wniosku, że mogę zmienić tylko siebie samego."
(Aldous Huxley )
"Nie biegnij przez życie zbyt szybko, bo najlepsze rzeczy przytrafiają się nam wtedy, gdy najmniej się ich spodziewamy. "
(Gabriel Garcia Marquez)
"Nie pozwól, by to, czego nie możesz zrobić, przeszkodziło ci w tym, co zrobić możesz."
(John Wooden )
"Żyj odgrodzony od przeszłości i przyszłości. Nie przejmuj się tym, co będzie. Po prostu żyj od rana do wieczora. "
(Dale Carnegie )
"Ciernie, które zebrałem, pochodzą z drzew, które zasadziłem."
(George Gordon Noel )
"Przyjaciel to ktoś, kto wchodzi, gdy inni wychodzą. "
(Walter Winchell )
"Potrzebowałem całego życia, by zrozumieć, że nie muszę wszystkiego rozumieć."
( Rene Coty)

Silence like a cancer grows.
Hear my words that I might teach you,
Take my arms that I might reach you.
But my words like silent raindrops fell,
And echoed
In the wells of silence.
Cisza rozrasta się niczym nowotwór
Usłyszcie moje słowa, abym mógł was nauczyć
Chwyćcie moje ręce, abym mógł was dosięgnąć
Ale moje słowa spadały niczym krople deszczu
I odbijały się echem
W studniach ciszy.
(Paul Simon "Sound of Silence")


Trwanie dla innych - przeciwko śmierci

"Trwanie mojego bycia ma sens, jeżeli istnieją inni, którzy mnie nadal potrzebują. Przywołują mnie, uwrażliwiają na swoje położenie, pobudzają moje poczucie odpowiedzialności za nich, sprawiają, że staję się jednostką wyjątkową, niezastąpioną i niezbędną: bytem, którego zniknięcie spowodowałoby lukę we wszechświecie, wytworzyłoby pustkę, która jest źródłem mojego przerażenia. Jeśli „nie jestem dla”, to mnie nie ma. Istnienie ludzkie jest istnieniem sensownym. Bycie dla innych jest jedynym „naturalnie” obecnym sensem kondycji ludzkiej, obecnym od samego początku, realnie i na takim poziomie oczywistości, który graniczy już z niewidocznością. Tylko ten rodzaj „bycia dla innych” staje pomiędzy mną a absurdalną pustką przygodnej egzystencji."
(Z.Bauman "Smierc i niesmiertelność" - Wyd.Naukowe PWN)

Rozpęd wielki
w zamiarach
ale na razie tylko
otarty naskórek

Pędzić i  żyć trudno
samemu i w tłumie
ale czy lżej umierać
gdy mgła dookoła
i nie wiadomo dokąd odpływamy

Jesteśmy chwilą która trwa
nie zamieniajmy  jej w kroplę
co wyparuje bez śladu
(Z.Ryznar)

Żyjmy tak, żebyśmy niczego nie żałowali

(Irvin D.Yalom "Stając się soba - pamiętnik psychiatry")
"Rzeczywistość śmierci niszczy nas, ale idea śmierci może nas ocalic. Znaczy to tyle, że skoro mamy tylko jedno życie, powinnismy przeżyć je w pełni, by u jego kresu niczego nie musieć żałować."
"Chociaz śmierć postrzegam jako odległy sztorm kończący piknik życia, jestem zarazem przekonany, że szczera konfrontacja z własną śmiertelnością moze odmienic sposób życia: pomaga nam trywialiowac to co trywialne, i daje odwagę, by żyć tak, żebyśmy niczego nie żałowali."
"W Makbecie tytułowy bohater mówi:'Życie jest cieniem ruchomym jedynie, nędznym aktorem, który przez godzinę pyszni i miota się po scenie, aby umilknąć później na zawsze'"


Gdy wyjadę z tego domu, nie pozostanie on pusty. Będą czekac na Ciebie Przybyszu pokoje gościnne, owiane zapachem właściciela. Gdy położysz się do pogodnego snu, może przypłyną do Ciebie słowa i obrazy oraz dźwięki i nastroje ukryte w ścianach i zakamarkach.

Naukowe i ezoteryczne teorie istnienia człowieka

Zamek-w-korzkwii Zamek-w-korzkwii

WALT WHITMAN

WALT WHITMAN

"Pewność istnieje jedynie w stosunku do przeszłości.
Jeśli chodzi o przyszłość, to pewna jest tylko śmierć"
(Erich Fromm)



Unconscious of the sliding hour,
Bare of the body,
might it last,
And silent traces of the past
Be all the colour of the flower:

So then were nothing lost to man;
So that still garden of the souls
In many a figured leaf enrolls
The total world since life began;

And love will last as pure and whole
As when he loved me here in Time,
And at the spiritual prime
Rewaken with the dawning soul.
(A.Tennyson 1809-1892 "In Memoriam XLIII")
O czarne okna i powieki
trzepoce motylami
pachnie sośniną modrzewiem
dotyka co noc snami zza cichej rzeki
gdzie mgła noga za nogą
wlecze się w ciemny zakąt
trzyma w skrzynce niebieskawy akord
skrzynki otworzyć nie mogąc
życie jest snem krótkim
mówi głos z prawej strony
życie snem krótkim
wtóruje ze smutkiem
głos lewy przyciszony
życie snem krótkim
to trzeci nieodgadniony
(Józef Czechowicz - "Ballada z tamtej strony")

Jan Paweł II - "Rzymski tryptyk"


Passing - life flies continuously from being to ..

"Forget not that I shall come back to you.
A little while, and my longing shall gather dust and foam for another body.
A little while, a moment of rest upon the wind, and another woman shall bear me.
Farewell to you and the youth I have spent with you.
It was but yesterday we met in a dream.
...if our hands should meet in another dream we shall build another tower in the sky."
(Kahlil Gibran - "The prophet")

"I balanced all, brought all to mind
the year to come seemed waste of breath
W.B.Yeats
   A waste of breath the years behind
In balance with this life, this death."
(1865-1939

Gdy słuch mój się stanie bieżącym czekaniem
A palce zwiędną pozbywszy dotyku,
Gdy wzrok mój być okiem przestanie,
A gardło z powietrza już nie wyda krzyku,

A kamien w wodzie już nie będzie u dna,
Lecz liściem spłynie i mgłą się podniesie,
Kiedy nie będzie ranka ni południa,
Gdy co wiadome będzie co nie wie się --

Wtedy czekaniem, co nigdy nie znuży,
Krzykiem co odtąd z gardła nie wytryśnie,
Czasem, co nie trwać będzie ani krócej ani dłużej,
Nad tobą na wieczość pamięć ma zawiśnie.
( Zbigniew Bieńkowski - "Przyrzeczenie")

Życie jak dzień ( Carpe Diem )
Z ciemności w brzask
rozbłysk promieni słońca
potem malca wrzask
i podróż po zakamarkach życia
rozpoczęta
   Lata szybko przechodzą
i każdy rok
to tylko dotyk
twarzy, marzeń, przytuleń,
radości i rozczarowań
   w albumie życia pozostają
zżółkłe listy i zbielałe fotografie...
   tak niewiele czasu upływa
a już kula słońca
w zmierzch opada
nadchodzi
nieśmiałe i chłodne spojrzenie księżyca
   potem ciemność
tunel świetlny może
i nic
poza oczekiwaniem
kolejnej przygody życia.
   P.S. Tak szybko jak dzień
niezauważalnie przemija życia sen.
( Zygmunt Ryznar - "Życie jak dzień" )


Nic
nie przeminęło
mimo że było
......
to co jest i będzie
niewidocznym śladem tylko
jest nicią co przędzie
przyszłość z przeszłości
......
żyjemy bo kochamy

P.S. Bez miłości do nicości.
(Zygmunt Ryznar - Nic nie przeminęło)


ZAPACH CZASU

Unosi się wszędzie
w powietrzu i marzeniach sennych
jak krzyknę "wynocha !"
udaje że znika
i atakuje potem zdwojoną potęgą
otacza-obejmuje-ściska
jak przyjaciel
na pożegnanie
(Zygmunt Ryznar)


zabiorę ze sobą

Ten uśmiech oczekiwania
Kuszenie w lekkim kroku tanecznym
Ten trzepot powiek
niczym skrzydeł ptaka
Te przytulenia i burze ...

( Zygmunt Ryznar - "Zabiorę..." )


Kiedy przyjdzie dzień...

kiedy przyjdzie dzień ten
i zawołasz mnie
powiem moim wierszom
aby zeszły ze mną
do łodzi mej

na drugim brzegu
na przystani
wiersze każę czytać
duszą i wargami

a one strofy
jak ptaki pofruną
w nowy dzień lepszy
nim w cień zapomnienia
się przesuną ...


( Zygmunt Ryznar - "Kiedy przyjdzie..." )

"Czy zastanawiał się pan kiedyś, jak silnie związani jesteśmy z przeszłością? Niekoniecznie naszą. Zresztą cóż to jest nasza przeszłość? Gdzie są jej granice? To jest coś w rodzaju bliżej nieokreślonej tęsknoty, tylko za czym? Czy nie za tym, czego nigdy nie było, a co jednak minęło? Przeszłość to tylko nasza wyobraźnia, a wyobraźnia potrzebuje tęsknoty, wręcz karmi się tęsknotą. Przeszłość, drogi panie, nie ma nic wspólnego z czasem, jak się sądzi. Zresztą cóż to jest czas? Czy w ogóle coś takiego jak czas istnieje, wykluczając kalendarze i zegary? Zużywamy się tylko, ot, i wszystko. Jak wszystko wokół nas. Życie jest energią, nie trwaniem, a energia wyczerpuje się. A wracając do przeszłości, ona nigdy nie odchodzi, jako że wciąż ją od nowa tworzymy. Tworzy ją nasza wyobraźnia, ona ustanawia naszą pamięć, nadaje jej znamiona, dyktuje jej wybory, nie odwrotnie. Wyobraźnia jest ziemią naszego istnienia. Pamięć jest tylko funkcją wyobraźni. Wyobraźnia jest tym jedynym miejscem, z którym czujemy się związani, którego możemy być pewni, że tu właśnie żyjemy. I także umierając, w niej umieramy. Razem ze wszystkimi, którzy kiedykolwiek umarli, a którzy pomagają i nam umrzeć."
(Myśliwski Wiesław "Traktat o łuskaniu fasoli"))

Tadeusz Żeleński Boy- GDY SIĘ CZŁOWIEK ROBI STARSZY..
("Słówka")

z epigramów starożytnych Greków

Powolne zapadanie w sen; bez bólu,
łagodnie odłaczają się ode mnie, odpływają
tak daleko, ze przestaja już cokolwiek
znaczyć: stoł, fotografie za szkłem – twarze
umarłych i zywych, sciany mojego pokoju, ulice
swietego miasta otrutego dymami i kłamstwem,
prawda, pamięć i strach, ciało i krew, Jego
przebity bok, słowa mojego
jezyka. Coraz dalej: już nikt nie może
mnie dotknac, zranic, ocałic. Nikt,
nigdy, nikomu. Unos mnie wodo
wielka, z tej ciemności i pustki
w pustkę i ciemność
(Bronisław Maj "dobranoc")

"Tak wiele nocy przetrwa  
Brak księżyca i brak gwiazd,
Ty i Ja przetrwamy   
Gdy nie będzie nas."
(Leonard Cohen)


" Życie wiekszości ludzi na tym świecie posiada jakis określony "charakter";
ich dzieje mają początek, srodek i koniec, a te trzy stadia
sa wzajemnie zestrojone..Są "aktorami charakterystycznymi".
Mają swój poziom, swoje miejsce, wiedzą co jest dla nich stosowne
i co im się nalezy, a odpowiedni rozmiar nagłówka mówi w koncu o tym,
czy należycie odegrali swoją rolę."
( H.G.Wells "Tono-Bungay")



"Nie jest możliwe, aby zniknąć z tego świata zupełnie gdyż każdy z nas jest częścią składową dużego, nadrzędnego tworu myślącego, który istnieje przez to, że stale na nowo siebie stwarza, dlatego dokonuje teraz tak szybkiego, piorunującego wręcz rozwoju, aby coś ustalić, a potem się odrodzić, przy czym, aby się odrodzić, będzie potrzebował on niejako młodszych od siebie, swoje wcześniejsze stadia rozwojowe, niejako wcześniejsze ogniwa, jakie się na niego składają, jako że twór ten jest czasowo-przestrzenny,czyli dokona on re-utylizacji, albo jak kto woli reanimacji nas samych." (A.Brodziak "Jesteś nieśmiertelny")
" Strach przed śmiercią rodzi się z konfliktu pomiędzy umysłem, który opiera się na próżni i wyobraźni, a fundamentalnym jądrem, które żyje chwilą teraźniejszą i wie, że jest zdolne stawić czoło wszelkim sytuacjom, pozostając w harmonii z samym sobą i światem zewnętrznym. Śmierć przeżyta w chwili teraźniejszej staje się zupełnie czym innym: nowym etapem do pokonania, transformacją i harmonijnym przejściem - tam będziemy mogli przejawić całą miłość, jaką w sobie mamy. Smierć jest po prostu przedłużeniem tego, co przeżyliśmy.." (Daniel Dufour "Wewnętrzne drżenia")

"Do przejścia na drugą stronę w ciszy, ukojeniu usposabia - oprócz głębokiej wiary - starość. Ten czas, kiedy "zaczęły się nad nami coraz szybciej obracać zegary". Pojawiają się sygnały coraz czestsze, iż "coś się utlenia, bezpowrotnie rozpada, nieustannie studzi". Długo próbujemy im stawiać opór, przez "te codzienne, te conocne, te zmudne ćwiczenia / by wszystko odmienione mogło się nie zmieniać". Ale juz późno. Na dobre zmian nie powstrzymamy. I tak zaczynamy oddalać się od życia. Nie czekamy już na nic, ani na dobre, ani na złe, i nic już niezwyczajnego, zaskakującego zdarzyć się nie może. Człowiek starzeje się stopniowo; najpierw cichnie w nim ciekawość ludzi, świata. Z wolna wszystko staje się znane, oczywiste. z rzeczy ulatnia się tajemniczość. Jednoczesnie starzeje się ciało, ale nie całe, nie naraz, lecz w częściach. Słabnie wzrok, słuch, psuje się serce czy płuca.Jakiś robak nas podgryza. Maleją siły życiowe, nastaje zmęczenie. Każde wyjscie z domu staje się problemem, urasta do rangi wydarzenia. Wciąz jeszcze wówczas trwa w nas nadzieja, pragnienie odmiany, nawet radości. Ale kiedy i one mijają i nie pozostaje "nic innego. tvlko pamięć i próżnosc". Wtedy starość obejmuje bezpowrotnie nad nami władanie. Już tylko nad ciałem czuwamy; nad materią, która pruje się coraz szybciej, bezpowrotnie. Wraz ze staroscią poczyna zagnieżdzać się śmierc. To, co nas nigdy dotyczyc nie miało, przybliża się, urządza sobie w nas le- gowisko. Wtapia się, "tkwi jak ciało w ciele", puchnie, "butwieje jak pień olchy zwalony w wodę". Butwiejący pień ciązy mocniej i mocniej, Spłoszone, zagubione sygnały krązą po ciele, trafiają do mózgu. Ten próbuje je tłumić, az osuwa się powoli w depresję. Smierć nie przychodzi z zewnątrz. Jest w nas. Któregoś dnia "znajdujemy ją jak coś, co się znajduje w kieszeni zimowego palta". (Andrzej Szczeklik "Kore")

Przemijanie w poezji


"wieczność w jednym mgnieniu
świat ogromny w ziarnku piasku
nieskończoność w w garści jednej
niebo zaś na jednym kwiatku."
If thought is life
And strength & breath;
And the want
Of thought is death;
Then am I
A happy fly,
If I live
Or if I die.
William Blake (1757 - 1827)



"Samotny kwiatek na brzegu oceanu(Meksyk-2009-Foto. Z.Ryznar)"


Przemija się rozmaicie.

Albo TO nadchodzi nagle i kwestia zostaje zamknięta, albo TO trwa i trwa angażując nasze myśli, nadzieje, wywołując depresję albo zostaje głeboko celowo jaskby nieświadomie ukryte ..... Zauważasz jak ubywa przyjaciół, znajomych, sławnych (Andrzej Wajda, Marek Grechuta, Zbigniew Wodecki, Kora, Irena Szewińska) a dzieci które "niedawno" biegały koło twojego domu za piłką już mają własne dzieci... W domowej książce telefonicznej coraz mniej pozycji. Niedługo nie będzie do kogo dzwonić. Wspominasz sławnych, których miałeś okazję spotkać na ulicy np. w 1957 r G.Holoubka i jego późniejszą piękną żonę - moją rówieśniczkę - Marię (Maję) Wachowiak w Warszawie - potem na początku lat 80-tych siedziałem obok niej w samolocie lecącym z Berlina do Warszawy [20 kwietnia 2019 usłyszałem wiadomośc, że zginęła w wypadku samochowym w Niemczech]. W latach 70/80 Stanisława Lema w Krakowie (wychodzącego ze sklepu spożywczego z zakupami w zwyczajnej siatce z żyłki i wsiadającego do mercedesa), jeszcze niedawno spacerującą Wisławę Szymborską ..
Nasze osiedle jest jak jeden park, w którym znajduje wiele ławeczek w tym kilka okupowanych przez seniorów. Kiedyś zdziwiony, że 82- letni sąsiad zamiast towarzystwa 3-4 kumpli siedzi sam, spytałem co się z nimi dzieje. Odpowiedział: "Po prostu nie ma ich". Pamiętam, jak dyskutowali zawzięcie o polityce i sporcie głównie.Parę miesięcy potem też go nie było. Teraz ławeczki "zasiedlone" (zasiedziałe) są prawie przez same wdowy.
Myślisz, że czas powoli "zamykać" podwoje, aby następni mieli mniej do sprzątania. Co jakiś czas usuwane są z biblioteczki przeczytane książki (szczególnie w języku rosyjskim - np. dzieła Dostojewskiego, biblioteka filozofów...) a z piwnicy znikają rzeczy ewidentnie niepotrzebne (np. stary 15" monitor płaski jeszcze sprawny ale z nieco wyblakłymi kolorami, prastary (win98) komputer PC, radia sprzed lat - w ogóle radio jakby odchodziło do lamusa... razem z nami). Zdarza się, że w biblioteczce odkrywasz książki kupione 50-60 lat temu, o których zapomniałeś, że są. Ich lektura czasem jest samą przyjemnością.
Nawet jak masz zdrowy duch, to hasło "zdrowy duch w zdrowym ciele" zaczyna kuleć jednostronnie, gdyż zostaje jedynie zdrowy duch. Jakbyś nosił czasem czapke "niewidkę" - niezauważalny w tramwaju kompletnie obsiadłym przez krzepką młodzież - unosisz się od czasu w powietrzu przy nagłych zahamowaniach i dzięki uchwytowi na górnej rurze nie ulatujesz do nieba. Czasem jakaś dziewczyna (prawie nigdy młodzieniec) spontanicznie ustąpi miejsce z miłym uśmiechem.

Żal tego, czego nie zobaczymy - tych dorastających własnych wnuków oraz tych dorodnych długonogich dziewczyn podążających szybkimi krokami w .... jaką przyszłość?


Miłość naszą przenosimy na najbliższych i na otoczenie. Trwa ona reprezentując nas w sposób widzialny a potem niewidzialny.
"Każdy z nas wytwarza często nie zdając sobie z tego sprawy, koncentryczne kręgi wpływów, które mogą oddziaływac na innych całymi latami, nawet przez wiele pokoleń. Efekt ten przypomina kręgi rozchodzące się po stawie, do którego wrzucono kamień. Są coraz drobniejsze, aż w końcu stają się zupełnie niewidoczne, ale wciąż istnieją na mikroskopowym poziomie."
(Irvin D.Yalom "Stając się sobą - pamietnik psychiatry")

"Och, Paulo, jaką wartość może mieć umieranie? – Irv – beształa mnie Paula – to jest źle postawione pytanie! Spróbuj zrozumieć, że najcenniejsze jest nie umieranie, ale właśnie życie pełnią życia w obliczu śmierci. Pomyśl o znaczeniu i doniosłości ostatnich chwil: ostatniej wiośnie, ostatnim locie puchu dmuchawca, ostatnim przekwitaniu kwiatów wisterii. Najcenniejsze?jest także to – powiedziała – że jest to czas wielkiej wolności – czas, kiedy masz możliwość powiedzieć "nie" wszystkim trywialnym powinnościom i poświęcić się całkowicie temu, co jest dla ciebie najważniejsze – byciu z przyjaciółmi, zmieniającym się porom roku, przelewającym się falom morza."
( Irvin D. Yalom "Mama i sens życia")

"Jeśli znajdziesz swoją rolę w życiu,
będziesz szczęsliwy i znajdziesz sens życia.
To co daje sens życiu, daje również sens śmierci."
( Saint.Exepury. Ziemia - planeta ludzi)

Przechodniu - powiedz światu
że byłeś tu
u bram tego życia poematu ...

 tylko sześć pór roku
a tyle się zmieści
.....
dusza stale zdumiona
wielkim smutkiem ciała
i cisza taka
jak kropla po śmierci
-------------------------
smierć miłości potrzebna
jak sól ją utrwala
....
życie miłość umniejsza znieważa  odbiera
śmierć ocala na zawsze i teraz
------------------------
miłość większa i mała
wariatka ta sama
------------------------
niewidzialny mnie niesie jak kurczę niemrawe
psy nie wyją - to znaczy że dziwią się same
późno już czas na pacierz
zapomnij mnie amen
--------------------------------------
Jan Twardowski - z tomiku "Sześć pór roku"
 

U stóp grobu w bluszcz wykwitnę
cichy śpiew ci będę nucić
póki do mnie nie powrócisz ...
(z inspiracji Frantiszka Halasa)
"Resztę rzekę tym co są w hadesie"