Pamięci Leona Onyszkiewicza
profesora gimnazjum im Św. Stanisława Kostki w Kielcach
Urodził
się 28.02.1903 r. we Lwowie jako syn Jana i Antoniny z domu
Komarowska. Do szkół powszechnych uczęszczał we Lwowie i Przemyślu. W
1922 r. skończył państwowe Gimnazjum Realne w Łańcucie, gdzie uzyskał
świadectwo dojrzałości. Na przełomie roku 1922/1923 był nauczycielem
szkoły powszechnej w Stolinie (dawne woj. Poleskie) w państwowej
szkole powszechnej. Od 1923 r. do 1927 r. odbywał studia na wydziale
filozoficznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W latach
1924-25 był także uczniem zwyczajnym Konserwatorium Towarzystwa
Muzycznego w Krakowie. W latach szkolnych 1927/28 i 1928/29 jako
nauczyciel kontraktowy pracował w państwowym Gimnazjum im. Mikołaja
Kopernika w Żywcu, gdzie nauczał: przyrodoznawstwa, geografii,
matematyki oraz śpiewu. Nakładem dyrekcji tegoż gimnazjum w 1929 r.
została wydana Jego praca „Roślinność naczyniowa okolic Żywca ze
szczególnym uwzglednieniem flory leśnej".
We wspomnieniu o ks. Stanisławie Walterze Kapłanie i Męczenniku
, który był uczniem Gimnazjum w Żywcu autorstwa Wawrzyńca Ficonia czytamy:
„Pierwszym jego opiekunem i autorytetem był profesor Leon Onyszkiewicz uczący go czterech przedmiotów. Choć był wymagającym dał się szybko polubić swoim uczniom. Okazało się, że profesor ma zamiłowanie do pieszych wędrówek górskich, w czasie wspólnych z uczniami wędrówek jeszcze bardziej zacieśniła się więź między nimi. Tak o nim pisał młody Walter:
Do zawdzięczania mam jednak dużo, gdyż on był prawdziwym i powołanym prowadzić nas i uczyć jak szanować, kochać i uczyć się przyrody geografii itd.
A z wycieczek pozostawało zauroczenie pięknem przyrody i obcowanie z nią: Za niedługi czas poszliśmy z tej wieży, z której mogliśmy widzieć daleko i szeroko dzieło ręki Boga, ten cudny świat ubrany w przedziwną szatę."
Od 15.VIII.1929 - do
28.VI.1930 roku odbył służbę wojskową w Baonie Podchorążych Rezerwy
nr 10a (Kompanii Szkolnej) w Nisku, gdzie uzyskał uprawnienia do
tytułu podchorążego rezerwy piechoty. W okresie 01.01 - 30.06.1931 r.
pracował jako nauczyciel: przyrody, fizykochemii, chemii oraz
geografii w Gimnazjum Męskim Św. Stanisława Kostki w Kielcach. Od
tego czasu do listopada 1932 r. przygotowywał się do egzaminu
naukowego. W 1933 uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich oraz
świadectwo potwierdzające kwalifikacje zawodowe do nauczania
geografii, nauki o Polsce współczesnej, przyrodoznawstwa, fizyki z
chemią i matematyki. Od 1933 do czasu wybuchu wojny roku pracował
jako profesor gimnazjalny w Gimnazjum Męskim im. Św. Stanisława
Kostki w Kielcach. Zgodnie z orzeczeniem komisji kwalifikacyjnej 3
pułku piechoty Legionów z 04.08.1933 r. ze stopnia sierżanta zostaje
nominowany na podporucznika rezerwy ze starszeństwem od 1.I.1934 r. i
powierzona się funkcję d-cy plutonu ckm. 26.12.1934 r. w Prokocimiu
poślubił Kazimierę z d. Brania. W między czasie odbywał ćwiczenia
wojskowe w 3 PP Legionów (26.VI do 5.VII.1933), w 4 Pułku Strzelców
Podhalańskich (21.VI. do 16.VII.1935), a także w 2 pp Legionów (30.06
do 25.07.1937). Po ogłoszeniu cichej mobilizacji, do wojska został
powołany 28.08.1939 r., gdzie w szeregach Kompanii Przeciwpancernej 4 PP Legionów wyruszył
bronić Ojczyzny przed hitlerowskim najeźdźcą. Pozostawił żonę
Kazimierę i córkę Irenę oraz mającą dopiero przyjść na świat Ewę. W
nocy z 11 na 12 września 1939 roku udał się ze swoim plutonem do
walki i od tej pory ślad po nim zaginął. W "Monitorze Polskim" nr 131 z 30.10.1947 r. w dziale ogłoszeń władz administracyjnych dotyczących uznania za zaginionego w sprawie zaopatrzenia inwalidzkiego w poz. 36 pojawia się ogłoszenie dotyczące Jego osoby. Cztery lata później prawomocnym postanowieniem
Sądu Powiatowego w Kielcach z dnia 16.05.1951 r. zostaje uznany za
zmarłego, a data jego śmierci zostaje wyznaczona na 9 maja 1946 r.
Taki
życiorys był znany wśród najbliższych. Wspomnienia o Jego osobie
przywoływały dokumenty, rodzinne zdjęcia oraz ufundowana w 1971 roku
przez ZNP pamiątkowa tablica poświęcona nauczycielom zamordowanym w
okresie wojny i okupacji w latach 1939-1945 umieszczona na ścianie
budynku przy ul. Jana Pawła II. W kilku źródłach (m.in. autorstwa prof. Adama Massalskiego) można było natrafić
na Jego nazwisko, które było powiązane z informacją o śmierci na polu
walki . Nazwiska poległych profesorów Gimnazjum im. Św. Stanisława
Kostki zostały umieszczone również na tablicy wmurowanej w ścianę
kaplicy, podczas obchodów 25-lecia w 1948 r. Po przejęciu Gimnazjum
przez władze komunistyczne prawdopodobnie podczas remontu tablica
została rozbita i nie wróciła już na swoje miejsce. W nr 15 z 2005 r.
biuletynu Oleandry opublikowany został wykaz oficerów i
żołnierzy 4 pp legionów, więźniów obozów NKWD, zamordowanych w Rosji
Sowieckiej w opracowaniu Jana T. Banaśkiewicza. Wśród ofiar znajdował
się por. rez. Leon Onyszkiewicz ur. 1903 profesor gimnazjalny.
Informacje dotyczące Jego osoby widnieją w Kalendarzu 2000
Mińsk jako więźniu dosłanym na śmierć do Mińska (więź.
Amerykanka), a także w książce Świętokrzyskie w
grobach Katynia pod poz. 1477 na Liście ofiar Katynia
autorstwa ks. prof. Z.A.J. Peszkowskiego i dr. inż. S.Z.
Zdrojewskiego . W książce tychże samych autorów Mińsk-Kuropaty,
jako prof. gimnazjalny znajduje się na liście najznakomitszych.
Jaki był Jego prawdziwy
los ?
Zdjęcia Zdjęcia
2 Dokumenty Dokumenty 2
Copyright ©
2008-2013